Το όνομα "Έλλη" σημαίνει "λαμπερή", "φωτεινή". Μια τραγική ειρωνεία για την ηρωίδα του μύθου.
Η Έλλη και ο αδερφός της, Φρίξος, ήταν παιδιά του βασιλιά Αθάμαντα. Η μητριά τους, Ινώ, θέλοντας να τους εξοντώσει, προκάλεσε τεχνητό λιμό και δωροδόκησε τους αγγελιοφόρους του μαντείου ώστε να μεταφέρουν ψεύτικο χρησμό που απαιτούσε τη θυσία τους.
Τη στιγμή της θυσίας, η μητέρα τους, η θεά Νεφέλη, έστειλε ένα ιπτάμενο κριάρι με χρυσό δέρας για να τους διασώσει. Κατά τη φυγή τους πάνω από τη θάλασσα, η Έλλη γλίστρησε, έπεσε και πνίγηκε.
Το θαλάσσιο στενό όπου έπεσε πήρε το όνομά της και ονομάστηκε «Ελλήσποντος» (η θάλασσα της Έλλης), διατηρώντας τη μνήμη της αιώνια
Στον αχανή καμβά της ελληνικής μυθολογίας, όπου ήρωες συγκρούονται με θεούς και η μοίρα πλέκει αξεδιάλυτα νήματα, υπάρχουν μορφές που, αν και σύντομες στο πέρασμά τους, αφήνουν ένα ανεξίτηλο αποτύπωμα στον χρόνο. Μία από αυτές τις μορφές είναι η Έλλη, μια νεαρή πριγκίπισσα της οποίας το όνομα, συνώνυμο του φωτός, συνδέθηκε αιώνια με τα σκοτεινά νερά μιας θάλασσας.
Το Λαμπερό Όνομα και η Σκοτεινή Πρόβλεψη
Πριν ακόμα βυθιστούμε στην περιπέτειά της, αξίζει να σταθούμε στο ίδιο της το όνομα. Το όνομα «Έλλη» πιστεύεται ότι προέρχεται από τη ρίζα της λέξης «σέλας», που σημαίνει λάμψη, φως, ακτινοβολία. Είναι ένα όνομα που φέρει μέσα του την υπόσχεση της φωτεινότητας και της ομορφιάς. Αυτή η ετυμολογία δημιουργεί μια σπαρακτική αντίθεση με την τελική της μοίρα, προσδίδοντας στην ιστορία της ένα ακόμα στρώμα τραγικής ειρωνείας. Ήταν το «φωτεινό κορίτσι» που έμελλε να χαθεί στο υγρό σκοτάδι.
Η Φυγή προς τη Σωτηρία
Η Έλλη και ο αδελφός της, Φρίξος, ήταν τα παιδιά του βασιλιά του Ορχομενού Αθάμαντα και της πρώτης του συζύγου, της θεάς-νύφης Νεφέλης. Όταν ο Αθάμαντας παντρεύτηκε τη δεύτερη σύζυγό του, την Ινώ, η ζωή των δύο παιδιών μετατράπηκε σε εφιάλτη. Η ζηλιάρα μητριά, θέλοντας να εξασφαλίσει τον θρόνο για τους δικούς της γιους, μηχανεύτηκε ένα δόλιο σχέδιο. Έπεισε τις γυναίκες της περιοχής να ψήσουν κρυφά τους σπόρους του σιταριού, με αποτέλεσμα η σοδειά να καταστραφεί και λιμός να πέσει στη χώρα.
Σε απόγνωση, ο Αθάμαντας έστειλε απεσταλμένους στο Μαντείο των Δελφών για να ζητήσει χρησμό. Η Ινώ, όμως, δωροδόκησε τους αγγελιοφόρους ώστε να μεταφέρουν έναν ψεύτικο χρησμό: ο λιμός θα σταματούσε μόνο αν ο βασιλιάς θυσίαζε τα δύο του παιδιά, τον Φρίξο και την Έλλη. Την ύστατη στιγμή, λίγο πριν η θυσία πραγματοποιηθεί, η πραγματική τους μητέρα, η Νεφέλη, έστειλε από τους ουρανούς έναν ιπτάμενο κριό με χρυσό δέρας (το Χρυσόμαλλο Δέρας) για να τους σώσει.
Η Πτώση που Βάφτισε τον Ελλήσποντο
Τα δύο αδέλφια ανέβηκαν στη ράχη του μαγικού κριαριού και ξεκίνησαν ένα αέρινο ταξίδι από την Ευρώπη προς την Ασία, με προορισμό την Κολχίδα. Καθώς πετούσαν πάνω από το στενό που χωρίζει τις δύο ηπείρους, η νεαρή Έλλη, είτε από ίλιγγο, είτε από εξάντληση, έχασε την ισορροπία της. Γλίστρησε από τη ράχη του ζώου και έπεσε στα κύματα, βρίσκοντας τραγικό θάνατο.
Ο Φρίξος, ανήμπορος να βοηθήσει την αδελφή του, συνέχισε μόνος το ταξίδι του, φτάνοντας τελικά στην Κολχίδα. Όμως, η πτώση της Έλλης δεν ξεχάστηκε. Το σημείο όπου χάθηκε πήρε για πάντα το όνομά της: Ελλήσποντος, δηλαδή, «η θάλασσα της Έλλης».
Η Αιώνια Κληρονομιά
Η Έλλη δεν πρόλαβε να ζήσει, να πολεμήσει ή να βασιλέψει. Η ηρωική της πράξη ήταν ακούσια, μια στιγμή αδυναμίας που μετατράπηκε σε αιώνια κληρονομιά. Σε αντίθεση με τους περισσότερους ήρωες που κερδίζουν τη φήμη τους μέσα από τις πράξεις τους, η Έλλη κέρδισε την αθανασία μέσα από την απώλειά της.
Ἡ Ἕλλη καὶ ὁ ἀδελφὸς αὐτῆς Φρίξος τέκνα ἦσαν τοῦ βασιλέως Ἀθάμαντος καὶ τῆς Νεφέλης. Ἡ δὲ μητρυιὰ αὐτῶν Ἰνὼ ἐπεβούλευσεν αὐτοῖς, ἵνα ἀποκτείνῃ αὐτούς. Διὰ δόλου λιμὸν ἐν τῇ χώρᾳ ἐποίησε καὶ χρησμὸν ψευδῆ ἔπλασεν, λέγοντα ὅτι δεῖ τὰ τέκνα θυθῆναι πρὸς τοὺς θεούς.
Ἀλλ’ ἡ μήτηρ αὐτῶν Νεφέλη, πρὸ τῆς θυσίας, κριὸν χρυσόμαλλον ἔπεμψεν ἐξ οὐρανοῦ εἰς τὸ σῶσαι αὐτούς. Ἐν δὲ τῷ πέτεσθαι τὸν κριὸν ὑπὲρ τὸν πόρον τὸν μεταξὺ τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀσίας, ἡ μὲν Ἕλλη κατέπεσεν εἰς τὴν θάλασσαν καὶ ἀπεπνίγη· ὁ δὲ Φρίξος ἐσώθη εἰς τὴν Κολχίδα.
Ὅθεν ὁ πόρος ἐκεῖνος ὠνομάσθη Ἑλλήσποντος, ἀπὸ τοῦ ὀνόματος αὐτῆς. Καὶ οὕτως ἡ Ἕλλη ἀθανασίαν ἔλαβεν, οὐ δι’ ἔργων ἡρωικῶν, ἀλλὰ διὰ τῆς πτώσεως καὶ τοῦ θανάτου αὐτῆς, καὶ τὸ ὄνομα αὐτῆς μένει εἰς τὸν αἰῶνα.
Πηγή: Αἰώνιον Περὶ ἡμῶν Η Πτώση της Έλλης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου