Η Μπλε κουκκίδα

Η Μπλε κουκκίδα 

Το locus coeruleus αναδύεται ως ένας σημαντικός νέος τομέας ερευνητικού ενδιαφέροντος, με πολλές σημαντικές λειτουργίες όπως η ρύθμιση της προσοχής και του ύπνου μας.

Όποιος πάσχει από αϋπνία γνωρίζει την ανυπομονησία και την απογοήτευση που συνοδεύει την αϋπνία, καθώς αγωνίζεσαι να ηρεμήσεις και να σβήσεις την εσωτερική σου φωνή. Θα θέλατε να πατήσετε ένα κουμπί που θα μπορούσε να μειώσει αμέσως όλη αυτή τη διανοητική δραστηριότητα.

Η ιδέα ενός διακόπτη νοητικού ροοστάτη δεν είναι τόσο τραβηγμένη όσο μπορεί να φαίνεται. Οι περισσότεροι νευροεπιστήμονες συμφωνούν τώρα ότι η εγρήγορσή μας υπάρχει σε ένα είδος συνέχειας. Συντονίζεται από ένα σύνθετο δίκτυο περιοχών του εγκεφάλου, στην καρδιά του οποίου βρίσκεται μια μικροσκοπική δέσμη νευρώνων, γνωστή ως «locus coeruleus», στα λατινικά ή «μπλε κουκκίδα».

Η περιγραφή είναι ακριβής Οι νευρώνες στο coeruleus locus βάφονται στο χρώμα του ζαφειριού από την παραγωγή ενός συγκεκριμένου νευροδιαβιβαστή, που ονομάζεται νορεπινεφρίνη. Είναι  μια ένδειξη για τη λειτουργία της μπλε κουκκίδας, καθώς η νορεπινεφρίνη ελέγχει τη φυσιολογική και ψυχολογική μας διέγερση.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι το locus coeruleus ήταν αδρανής κατά τη διάρκεια του ύπνου, αλλά τώρα γίνεται σαφές ότι δεν είναι ποτέ εντελώς ήσυχο, με χαμηλά επίπεδα διαλείπουσας δραστηριότητας που μπορεί να ρυθμίζουν τα βάθη του ύπνου μας. Η καλύτερη κατανόηση αυτής της διαδικασίας μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του διαταραγμένου ύπνου που σχετίζεται με καταστάσεις όπως το άγχος.

Το locus coeruleus βρίσκεται στο εγκεφαλικό στέλεχος, ακριβώς πάνω από το πίσω μέρος του λαιμού – και περιέχει περίπου 50.000 κύτταρα, ένα μικροσκοπικό τμήμα των 86 δισεκατομμυρίων νευρώνων στο μέσο κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο γιατρός της Μαρίας Αντουανέτας, Félix Vicq d'Azyr, ήταν ο πρώτος που παρατήρησε την ύπαρξή του στα τέλη του 18ου αιώνα – αλλά για πολύ καιρό, δεν τραβούσε περαιτέρω την προσοχή. 

Αυτό άρχισε να αλλάζει τον 20ο αιώνα, όταν έγινε σαφές ότι η μπλε χρωστική ουσία του locus coeruleus έπαιζε βασικό ρόλο στη σηματοδότηση του εγκεφάλου. Η νορεπινεφρίνη (επίσης γνωστή ως νοραδρεναλίνη) αυξάνει την πιθανότητα ένας νευρώνας να «εκτιναχθεί» με ηλεκτρικό ρεύμα. Όταν γίνονται ενεργά, τα κύτταρα του coeruleus διαβιβάζουν δέσμες αυτού του νευροδιαβιβαστή κατά μήκος των προβολών τους σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου – ενισχύοντας την επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων σε αυτήν την περιοχή.

Υπάρχουν αποχρώσεις σε αυτή τη διαδικασία. Ανάλογα με τους τύπους υποδοχέων που έχουν, ορισμένοι νευρώνες είναι πιο ευαίσθητοι σε μικρότερες ποσότητες νορεπινεφρίνης, ενώ άλλοι ανταποκρίνονται μόνο σε υψηλότερα επίπεδα. 

Αυτό σημαίνει ότι, καθώς αυξάνεται η δραστηριότητα του locus coeruleus, θα αρχίσει να επηρεάζει ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου περισσότερο από άλλες, κάτι που μπορεί να έχει δραματικές επιπτώσεις σε πράγματα όπως η εστίαση, η συγκέντρωση και η δημιουργικότητά μας.