To «Χρονοκαταφύγιο» είναι ένα μυθιστόρημα που μας ταξιδεύει στην απέραντη ήπειρο του χθες

Του Georgi Gospodinov από τις εκδόσεις Ίκαρος σε μετάφραση της Αλεξάνδρας Ιωαννίδου.

Στο Χρονοκαταφύγιο ο κορυφαίος Βούλγαρος συγγραφέας με τρυφερότητα, χιούμορ και μοναδική ενσυναίσθηση παρατηρεί τη σύγχρονη Ευρώπη και δημιουργεί δύο παράλληλες χώρες: το παρελθόν και το μέλλον. Συνδυάζοντας την ειρωνεία και τη νοσταλγία, μας μεταφέρει σε διαφορετικά μέρη και εποχές για να αντιμετωπίσει την αβεβαιότητα του μέλλοντος, σε ένα γοητευτικό ταξίδι στην απέραντη ήπειρο του χθες.

Το βιβλίο τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος στη Βουλγαρία (2021) καθώς και με το Βραβείο Strega Europeo 2021, το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο της Ιταλίας. Αναμένεται να μεταφραστεί σε περισσότερες από 12 γλώσσες.

O αφηγητής συναντά τον Γκαουστίν, έναν περιπλανώμενο στον χρόνο ταξιδιώτη, που έχει αποσυνδέσει τη ζωή του από τη σύγχρονη πραγματικότητα και έχει δημιουργήσει την «κλινική για το παρελθόν». Πρόκειται για ένα ίδρυμα που προσφέρει μια πρωτότυπη θεραπεία για τους πάσχοντες από Αλτσχάιμερ: κάθε όροφος αναπαράγει λεπτομερώς μια δεκαετία του περασμένου αιώνα. Οι ασθενείς χάνουν την αίσθηση του παρόντος και του μέλλοντος και μεταφέρονται πίσω στον χρόνο, ξεκλειδώνουν και αναβιώνουν τις αναμνήσεις τους. Ο Γκοσποντίνοφ με την υπέροχα αποσπασματική γραφή του αποδεικνύει, ξανά, ότι μπορεί να μας ξαφνιάζει και να μας κρατά σε εγρήγορση. Τι σημαίνει άνοια, τι είναι το γήρας, πώς επιλέγει κανείς τον κόσμο που θα ζήσει αλλά και τι θα κρατήσει από τον εαυτό του πριν πεθάνει, τι σημαίνει Δύση και τι Ανατολή, πόσο απέχει το έθνος από τη μύγα; Τι είναι ο θάνατος;

Georgi Gospodinov

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Αν δεν υπάρχει Θεός, λέει ο Ντοστογέφσκι, σημαίνει πως τα πάντα είναι δυνατά. Ο Θεός θα αποδειχτεί πως δεν είναι τίποτε παραπάνω από μια μεγάλη, αποθηκευμένη μνήμη. Μια μνήμη αμαρτιών. Ένα σύννεφο με ατελείωτα μεγκαμπάιτ. Ένας Θεός που θα ξεχνούσε, ένας Θεός με Άλτσχαϊμερ θα μας απελευθέρωνε από όλες μας τις υποχρεώσεις. Αν δεν υπάρχει μνήμη, δεν υπάρχει και έγκλημα».

O Georgi Gospodinov (Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ) γεννήθηκε το 1968. Είναι ένας από τους πιο μεταφρασμένους Βούλγαρους συγγραφείς μετά το 1989, ενώ συγκαταλέγεται στους πιο εφευρετικούς και τολμηρούς λογοτέχνες της Ευρώπης. Το πρώτο του βιβλίο Φυσικό μυθιστόρημα (Ίκαρος, 2020) κυκλοφόρησε το 1999, έγινε διεθνές best seller, μεταφράστηκε σε 24 γλώσσες και χαρακτηρίστηκε από το New Yorker ως ένα «αναρχικό-πειραματικό ντεμπούτο». Το δεύτερο μυθιστόρημά του Περί φυσικής της μελαγχολίας (Ίκαρος, 2018) κέρδισε πολλά λογοτεχνικά βραβεία, μεταξύ άλλων το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος στη Βουλγαρία (2013), το ελβετικό βραβείο Jan Michalski Preis (2016) και το πολωνικό βραβείο Angelus (2019). Έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 15 γλώσσες. Το τρίτο του μυθιστόρημα Χρονοκαταφύγιο (Ίκαρος, 2021) κυκλοφόρησε το 2020. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος στη Βουλγαρία (2021) καθώς και με το βραβείο Strega Europeo (2021). Έχει διδάξει στο Πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστήμιου Humboldt στο Βερολίνο και εργάστηκε ως επισκέπτης συγγραφέας στο Berliner Künstlerprogramm des DAAD και στο Wissenschaftskolleg zu Berlin.