Είναι η πιο διάσημη γυναίκα όλων των εποχών. Δυνατή και εύθραυστη ταυτόχρονα, η εικόνα της είναι άμεσα αναγνωρίσιμη και αναπόφευκτα συνδεδεμένη με το γυναικείο φεμινιστικό κίνημα. Μπορείς να την βρεις παντού και σίγουρα όλοι έχουν μια ιδέα της εμφάνισης της Frida Kahlo, με τα σμιγμένα φρύδια, τα παραδοσιακά ρούχα του Μεξικού και τις φλοράλ κορδέλες.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι η εικόνα της αποτέλεσε ένα σημαντικό θέμα στη ζωγραφική της. Περίπου το ένα τρίτο των έργων της είναι αυτοπροσωπογραφίες.
Παρόλο που πέθανε το 1954, η δουλειά της εξακολουθεί να είναι πολύ φρέσκια: τα πορτρέτα της μιλούν πολλά για την ταυτότητα, για την ανάγκη να φτιάξει κανείς τη δική του εικόνα και να πει τη δική του ιστορία. Ζωγραφίζει τον εαυτό της κοιτάζοντας τον θεατή: άμεση, άγρια, προκλητική, σχολιάζει η Holly Williams σε δημοσίευμά της στο BBC Culture.
Όπως σημειώνει η Williams, όλα αυτά σημαίνουν ότι η Kahlo μπορεί να ταιριάξει άνετα σε σύγχρονες, φεμινιστικές αφηγήσεις. Και αυτό γιατί κατέχει την εικόνα της ισχυρής ανεξάρτητης γυναίκας, η οποία χρησιμοποιεί τον εαυτό της ως θέμα της, και εξερευνά απρόσκοπτα τις περίπλοκες, ακατάστατες, οδυνηρές πτυχές του να είναι γυναίκα.
Οι πίνακές της αντιπροσωπεύουν έντονα δραματικά στοιχεία μιας δραματικής ζωής: αποβολή και αδυναμία να αποκτήσουν παιδιά με τον σύντροφό της, σωματικός πόνος, μια μεγάλη αγάπη (είχε μια θυελλώδη σχέση με τον Μεξικανό καλλιτέχνη Diego Rivera, αλλά και πολλούς άλλους εραστές, άνδρες και γυναίκες, συμπεριλαμβανομένου του Leon Trotsky), και μεγάλη ζήλια (ο Rivera την απατούσε συνεχώς με αποκορύφωμα την απιστία του με την αδερφή της).
Η τέχνη της όμως δεν δείχνει μόνο αυτά, υπογραμμίζει η Williams. Η τέχνη της Kahlo δεν αφορά μόνο τη ζωή της, συνεχίζει αναφέροντας πως οι περισσότερες προσβάσιμες στο ευρύ κοινό πηγές που αφορούν την Kahlo εστιάζουν στην προσωπική της ζωή βλέποντας περισσότερο τη γυναίκα παρά την τέχνη της.
Αλλά τι γίνεται όμως με τη δουλειά της, διερωτάται.
Για ορισμένους ιστορικούς τέχνης, η αδιάκοπη εστίαση στο άτομο και όχι στο τι παράγει αυτό το άτομο έχει γίνει κουραστική, γι 'αυτό και ένα νέο βιβλίο (Frida Kahlo: The Complete Paintings) που μόλις δημοσιεύθηκε επιδιώκει για πρώτη φορά να εξετάσει το έργο της στο σύνολό του.
Ο μεξικανός ιστορικός τέχνης Luis-Martín Lozano, σε συνεργασία με τους Andrea Kettenmann και Marina Vázquez Ramos, παρέχει σημειώσεις για κάθε έργο της Kahlo των οποίων υπάρχουν διαθέσιμες εικόνες- συνολικά 152, συμπεριλαμβανομένων πολλών χαμένων έργων που γνωρίζουμε μόνο από φωτογραφίες.
Μιλώντας στο BBC, ο Lozano εξηγεί γιατί αυτό το βιβλίο βρίσκει πρόσφορο έδαφος σήμερα, τόσα χρόνια μετά το θάνατο της Kahlo. «Ως ιστορικός τέχνης, το κύριο ενδιαφέρον μου για την Kahlo ήταν όσον αφορά το έργο της ως καλλιτέχνης. Εάν αυτό ήταν το κύριο μέλημα των περισσότερων έργων τις τελευταίες δεκαετίες, ίσως θα έλεγα ότι αυτό το βιβλίο δεν έχει κανένα λόγο να υπάρχει», αναφέρει. «Οι περισσότεροι άνθρωποι στις εκθέσεις, ενδιαφέρονται για την προσωπικότητά της - ποια είναι, πώς ντύνεται, με ποιον πηγαίνει στο κρεβάτι, τους εραστές της, την ιστορία της», προσθέτει.
Εξαιτίας αυτού, οι εκθέσεις και οι κατάλογοί τους επικεντρώθηκαν σε αυτήν την ιστορία και τείνουν να «επαναλαμβάνουν τους ίδιους πίνακες, και τις ίδιες ιδέες για τους ίδιους πίνακες. Αφήνουν στην άκρη ένα πλήθος έργων». λέει ο Lozano. Τα βιβλία επίσης κάνουν το ίδιο. «Επαναλαμβάνεις τα ίδια πράγματα, και θα πουλήσεις- γιατί τα πάντα για την Kahlo πουλάνε. Είναι ατυχές να το πούμε, αλλά έχει γίνει εμπόρευμα. Και αυτό εξηγεί γιατί [εκθέσεις και βιβλία] δεν προχωρήστε πέρα από αυτό - γιατί δεν χρειάζεται», υποστηρίζει.
Το αποτέλεσμα είναι ότι γίνονται λάθη - πίνακες με λάθος τίτλο, λάθος ημερομηνίες ή με κακής ποιότητας, έγχρωμες φωτογραφίες. Αλλά αυτό σημαίνει επίσης ότι οι ιδέες για το τι σημαίνει η δουλειά της λαμβάνουν επαναλαμβάνονται συνεχώς. «Το επίπεδο ερμηνείας μολύνθηκε», συνεχίζει ο Lozano. «Το μόνο που λένε για τους πίνακες ξανά και ξανά, είναι γιατί αγαπούσε τον Rivera, γιατί δεν μπορούσε να κάνει παιδί, γιατί βρίσκεται στο νοσοκομείο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι αλήθεια - αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα από αυτά», προσθέτει.
Ο αριθμός των έργων - 152 - δεν είναι ένα τεράστιο σε παραγωγή έργο για έναν μεγάλο καλλιτέχνη. Και όμως, προς έκπληξη, για μερικά από αυτά δεν έχει γραφτεί τίποτε πριν.
Έτσι κατέληξε πως ήθελε να προσφέρει μια ολοκληρωμένη έρευνα για το έργο της ελπίζοντας πως θα συνεισφέρει στην κατανόηση της Kahlo και της τέχνης της.
Για να γίνει αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξανακοιτάξουμε τα πρώιμα έργα, έργα που μπορεί να μην είναι το είδος που συνδέουμε με την Kahlo αλλά αποκαλύπτουν πόσο εμπνεύστηκε από τον πατέρα της, Guillermo, έναν επαγγελματία φωτογράφο και έναν ερασιτέχνη ζωγράφο νεκρής φύσης. Πίνακες όπως το ελάχιστα γνωστό Still Life από το 1925, το οποίο δεν έχει παρουσιαστεί από το 1953, είναι πολύ κοντά στο στυλ του.
Οι άγνωστες επιρροές
Τα λουλούδια και η νεκρή φύση
Η Kahlo συνέχισε να ζωγραφίζει εκπληκτικούς, ζωντανούς πίνακες νεκρής φύσης σε ολόκληρη την καριέρα της - αν και είναι λιγότερο γνωστοί στο ευρύ κοινό, λιγότερο συλλεκτικοί και λιγότερο μελετημένοι. Η επιθυμία για κατανόηση της σημασίας αυτού του είδους της ζωγραφικής για την Kahlo ενισχύθηκε από τότε που ο Lozano και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν έγγραφα που αποκαλύπτουν το δια βίου ενδιαφέρον της για τη συμβολική σημασία των φυτών. Το έμαθε από τον πατέρα της και μίλαγε για αυτό στις επιστολές που αντάλλασε με την αδερφή της Margarita, το παιδί του πατέρα της από τον πρώτο του γάμο η οποία έγινε καλόγρια.
Οι επιστολές «μιλούν για τη συμβολική έννοια των λουλουδιών και των φρούτων και του κήπου της Εδέμ, ότι το σώμα μας είναι σαν ένα λουλούδι το οποίο πρέπει να φροντίσουμε γιατί είχε αποκοπεί από τον παράδεισο», λέει ο Lozano.
Δες: Still Life, Tunas
Οι τάσεις στη μεξικάνικη τέχνη
Το βιβλίο Complete Paintings προσπαθεί επίσης να αποκαλύψει τα βάθη της πνευματικής ενασχόλησης της Kahlo με τις εξελίξεις στον κόσμο της τέχνης - αντισταθμίζοντας την αντίληψη ότι επηρεάστηκε απλώς από τη συνάντηση με τον Rivera το 1928 ή ότι το έργο της είναι μια αυτοδίδακτη, ενστικτώδης κραυγή του γυναικείου πόνου . Οι πίνακές της αποκαλύπτουν τη μελέτη της Kahlo και τους πειραματισμούς της με καλλιτεχνικά κινήματα, από τη νεανική μεξικανική αναμέτρηση με το μοντερνισμό, το Stridentism, τον κυβισμό και τον σουρεαλισμό.
Δες: Pancho Villa and Adelita, If Adelita
Το βλέμμα στην Αναγέννηση
Κοιτάζοντας τους πίνακές της μπορεί επίσης να γίνει εμφανές το ενδιαφέρον της για τους Μεγάλους της Αναγέννησης, τους οποίους ανακάλυψε σε εκδόσεις στη βιβλιοθήκη του πατέρα της, στην αρχή του έργου.
Δες: Two Women
Έμπνευση από την ειδησεογραφία
Ένας από τους πολύ γνωστούς πίνακες ζωγραφικής της Kahlo, το Passionently in Love ή A Little Small Nips, που απεικονίζει μια γυναίκα που δολοφονήθηκε από τον σύζυγό της, βασίστηκε σε μια πραγματική είδηση. Το ίδιο και ο λιγότερο γνωστός πίνακας – γιατί διαθέτουμε μόνο φωτογραφία του-, The Airplane Crash. Η ομάδα του Lozano έχει ανακαλύψει και τα δύο πρωτότυπα άρθρα στην έρευνά τους.
Δες: Passionately in Love or A Few Small Nips, The Airplane Crash
Ο κομμουνισμός
Η Kahlo ήταν δηλωμένη κομμουνίστρια, και ενδιαφερόταν για την πολιτική σε όλη της τη ζωή. Οι πολιτικές της πεποιθήσεις είναι εμφανείς στα λιγότερο γνωστά έργα από τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Εκείνη την εποχή υπέφερε πολύ και υπεβλήθη σε πολλές χειρουργικές επεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένου του ακρωτηριασμού κάτω από το γόνατο.
«Ανησυχώ πολύ για τη ζωγραφική μου», έλεγε η ίδια. «Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, για να την αλλάξω, για να την μετατρέψω σε κάτι χρήσιμο, γιατί μέχρι τώρα το μόνο που ζωγράφιζα είναι πιστά πορτραίτα του εαυτού μου, αλλά αυτό αφαιρείται τώρα από αυτό που θα μπορούσε να κάνει η ζωγραφική μου για να εξυπηρετήσει το Κομμουνιστικό Κόμμα . Πρέπει να πολεμήσω με όλη μου τη δύναμη, ώστε το μικρό ποσό του καλού που μπορώ να κάνω με την υγεία μου όπως είναι, να κατευθυνθεί προς τη βοήθεια της Επανάστασης Αυτός είναι ο μόνος πραγματικός λόγος για τη ζωή», εξηγούσε.
Σε αρκετούς πίνακες μάλιστα εμφανίζονται περιστέρια, όπως και ένας σημαντικός αριθμός σημαιών του Μεξικού ή των χρωμάτων της (χρησιμοποιώντας καρπούζια για να αντανακλούν το πράσινο, το λευκό και το κόκκινο της σημαίας).
Δες: Congress of the Peoples for Peace
Η αποδόμηση
Ίσως ο πιο συγκινητικός πίνακάς της από την τελευταία της περίοδο, είναι μια αυτοπροσωπογραφία: Frida in Flames . Φτιαγμένος λίγο πριν το θάνατό της, η Kahlo τον χαράκωσε με ένα μαχαίρι, ξύνοντας το χρώμα, απογοητευμένη από την αδυναμία της να κάνει δουλειά ή ίσως σε μια αναγνώριση ότι πλησίαζε το τέλος της.
«Είναι πολύ ενδιαφέρον από την άποψη αισθητικής - όταν το σώμα σου δεν λειτουργεί πια, όταν ο εγκέφαλός σου δεν είναι αρκετός για να απεικονίσει αυτό που θέλεις να ζωγραφίσεις, η μόνη πηγή που έχει μείνει είναι η αποδόμηση της εικόνας. Αυτή είναι μια πολύ σύγχρονη, εννοιολογική θέση για την τέχνη: ότι ο πίνακας υπάρχει όχι μόνο στην τέχνη του, αλλά και αυτό που πιστεύω ότι σημαίνει ο πίνακας», σχολιάζει ο Lozano.
Δες: Frida in Flames
Με πληροφορίες από BBC Culture
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου