Το τραγούδι που έδωσε το πρώτο χαστούκι στον ρατσισμό

Το τραγούδι που έδωσε το πρώτο χαστούκι στον ρατσισμό

Η αληθινή ιστορία λιντσαρίσματος που έφερε την αντίδραση μέσω της μουσικής

H Billie Holiday είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη. Τα πολύ άσχημα παιδικά της χρόνια την οδήγησαν στις εξαρτήσεις, με τους δαίμονες που την κυνηγούσαν από τη στιγμή που δεν την αναγνώρισε ο πατέρας της, μέχρι που η μητέρα της την παράτησε σε συγγενείς που την κακομεταχειρίστηκαν, να μην την εγκαταλείπουν ποτέ. Η φωνή της ήταν όμως θεία. Κι όταν έγινε διάσημη, όλοι την πλησίασαν. Όλα αυτά την έκαναν επιρρεπή συναισθηματικά και έτσι έζησε μόλις μέχρι τα 44 της. Είχε προλάβει όμως να γράψει ιστορία.

Το 1939 ήταν ήδη μια μεγάλη καλλιτέχνης της jazz. O ιδιοκτήτης του Cafe Society Barney Josephson, ενός μαγαζιού που λάτρευε η Holiday, της ζήτησε να τραγουδήσει το τραγούδι «Strange Fruit». Πίσω από το τραγούδι υπήρχε μια ιστορία που είχε συμβεί λίγα χρόνια νωρίτερα. Το «Strange Fruit» σημάδεψε τον αιώνα που πέρασε, και αποτέλεσε το πρώτο χαστούκι στον ρατσισμό.

Το 1930 στο Marion της Indiana οι Thomas Shipp και Abram Smith κρεμάστηκαν αφού κακοποιήθηκαν από το πλήθος σε ένα δέντρο. Τα σημάδια πάνω τους ήταν φανερά. Το λιντσάρισμα των μαύρων ήταν συνηθισμένη τακτική στο νότο περίπου μισό αιώνα νωρίτερα και κάποιες φορές αυτή η απάνθρωπη τακτική έκανε ξανά την εμφάνισή της στις νότιες πολιτείες.

Ο Abel Meerpool, συγγραφέας και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, έτυχε να δει τις φωτογραφίες αυτές. Τότε έγραψε το ποίημα «Bitter Fruit» που αποτέλεσε αργότερα τη βάση για τους στίχους του «Strange Fruit». Το ποίημα γράφτηκε με ψευδώνυμο, αφού οι ρατσιστικές οργανώσεις καραδοκούσαν.

Κανείς μουσικός δεν θέλησε να γράψει μουσική γι’ αυτούς και αναγκάστηκε να το κάνει ο ίδιος. Το τραγούδησε μάλιστα με τη μαύρη σύζυγό του και έκανε επιτυχία στη Νέα Υόρκη. Η Holiday δίστασε αρχικά να το ερμηνεύσει. Φοβόταν ότι οι αντιδράσεις του κόσμου θα ήταν βίαιες. Αλλά επειδή της θύμιζε τον πατέρα της, το τραγούδησε για πρώτη φορά στο Cafe Society.

H Billie Holiday είχε δηλώσει: «Την πρώτη φορά που το τραγούδησα, πίστεψα πως είχα κάνει ένα μεγάλο λάθος. Τέλειωσα το κομμάτι και δεν ακουγόταν τίποτα. Απόλυτη σιωπή. Ξαφνικά κάποιος άρχισε να χειροκροτεί και αμέσως όλοι άρχισαν να χειροκροτούν και να ζητωκραυγάζουν».

Η Columbia βέβαια αρνήθηκε να ηχογραφήσει το κομμάτι, με τη Holiday να απευθύνεται αλλού. Τελικά της έδωσε όμως άδεια για ηχογράφηση μιας ημέρας με το «Strange Fruit» να μετατρέπεται στη μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία της καριέρας της.

Στους στίχους του ποιήματος, τα πτώματα παρομοιάζονται με παράξενα φρούτα που κρέμονται από το δέντρο, το οποίο έχει αίμα στα φύλλα και στις ρίζες. Το τραγούδι διασκευάστηκε ουκ ολίγες φορές, με πιο αξιομνημόνευτη εκείνη της Nina Simone.

Όσο το κίνημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα μεγάλωνε, το τραγούδι μετατρεπόταν σε ύμνο. Μέχρι και σήμερα συμβολίζει την ισότητα των ανθρώπων ανεξαρτήτως χρώματος. Έδωσε το πρώτο και πιο ηχηρό χαστούκι στον ρατσισμό, σε μια περίοδο όπου οι ανισότητες ήταν νόμιμες σε πολλές πολιτείες. Η δύναμη της μουσικής και του στίχου για άλλη μια φορά, μπόρεσε να μιλήσει στις καρδιές των ανθρώπων και να τους κάνει να ξεσηκωθούν εναντίον της αδικίας.

Το περιοδικό Time το 1999 το χαρακτήρισε ως τραγούδι του αιώνα. Η ταινία «The United States vs. Billie Holiday» που κυκλοφορεί από την περασμένη Πέμπτη (10/6) στα θερινά σινεμά, εξιστορεί πώς το «Strange Fruit» έβαλε την Billie Holiday στο στόχαστρο του FBI.