Ανεμολόγιο | Διεύθυνση και ονομασία των ανέμων Πηγή: Ανεμολόγιο | Διεύθυνση και ονομασία των ανέμων

Με τον όρο αυτό εννοούμε τους ανέμους, όπως αυτοί απεικονίζονται πάνω στην κάρτα της μαγνητικής πυξίδας και στους ναυτικούς χάρτες.

Πρόκειται για δίσκο ο οποίος αναπαριστά τον ορίζοντα, η περιφέρεια του οποίου έχει 360 υποδιαιρέσεις και φέρει δύο κάθετες διαμέτρους, από τις οποίες η μία δείχνει τη μεσημβρινή γραμμή, με άκρα τα σημεία του ορίζοντα Βορρά και Νότο, και η άλλη τη γραμμή του πρώτου καθέτου, με άκρα τα σημεία του ορίζοντα Ανατολή και Δύση.

Έχουμε έτσι 4 τεταρτημόρια, που έχει το καθένα 90 μοίρες. Τα ανεμολόγια, εκτός του προσδιορισμού των ανέμων, χρησιμεύουν και στη μέτρηση πλεύσεων και διοπτεύσεων.

Πολλοί από τους σύγχρονους θαλασσοταξιδευτές, εκτός από άγνοια της θαλασσινής ορολογίας γενικότερα, αγνοούν και την ονομασία των ανέμων, όπως αρμόζει να τους εκφέρουν οι άνθρωποι της θάλασσας. Καλό είναι λοιπόν να θυμηθούμε.  

Αρχίζοντας από το Βορέα, προχωρώντας δεξιόστροφα, οι άνεμοι που απεικονίζονται είναι:

Διεύθυνση	Επίσημο όνομα	Κοινό όνομα	Διεθνές όνομα
Β (000°)	Βορράς	Τραμουντάνα, Βοριάς	North (N)
ΒΑ (045°)	Μέσης	Γραίγος	Northeast (NE)
Α (090°)	Απηλιώτης	Λεβάντες	East (E)
ΝΑ (135°)	Εύρος	Σιρόκος	Southeast (SE)
Ν (180°)	Νότιος	Όστρια, Νοτιάς	South (S)
ΝΔ (225°)	Λίβας	Γαρμπής	Southwest (SW)
Δ (270°)	Ζέφυρος	Πουνέντες	West (W)
ΒΔ (315°)	Σκίρων	Μαϊστρος	Northwest (NW)

Η προέλευση των κοινών ονομάτων των ανέμων στα ελληνικά:

Τραμουντάνα: από το ιταλικό tramontana (έρχεται από τα βουνά).
Γραίγος: από το βενετικό grego – ιταλικό greco (έρχεται από την Ελλάδα).
Απηλιώτης: αρχαιοελληνικό σύνθετο (από + ηέλιος: που σχετίζεται με τον ήλιο).
Λεβάντες: από το ιταλικό levante και το γαλλικό levant (από τον ήλιο, από ανατολάς).
Σιρόκος: από το ιταλικό scirocco, από το αραβικό sharqi: ανατολή.
Όστρια: από το ιταλικό ostrο, λατινικό auster (νότιος άνεμος), αρχαίο αύω: ξηραίνω
Γαρμπής: από το ισπανικό ή βενετικό garbin, αραβικά garbi: δυτικός.
Λίβας: αρχαιοελληνικό (Λιψ – από τη Λιβύη)
Πουνέντες: από το ιταλικό ponente: δυτικός
Ζέφυρος: αρχαιοελληνικό όνομα.
Σκίρων: αρχαιοελληνικό όνομα.
Μαίστρος: από το λατινικό Magnus, Maister: Μέγας, σημαντικός.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, οι άνεμοι ήσαν τέσσερεις και μάλιστα θεοί!
Ο Βορέας, ο Νότος, ο Εύρος και ο Ζέφυρος.
Ήσαν παιδιά του Αστραίου και της Ηούς, που γέννησαν επίσης και τ’ άστρα.
Ο Βορέας είναι πολύ δυνατός και βίαιος άνεμος που φυσά από τη Θράκη, φέρνει χιόνι και χαλάζι και ξεραίνει με την πνοή του τα νοτισμένα χωράφια. Διακρινόταν για την ταχύτητα του και κανείς δεν μπορούσε να τον ξεπεράσει στο τρέξιμο. Πέρα από την επικράτεια του (τη Θράκη), υπήρχε η χώρα των Υπερβορέων.
Ο Νότος φέρνει ομίχλη και βροχές και είναι επικίνδυνος για όσους ταξιδεύουν στη θάλασσα τον χειμώνα, αφού σηκώνει τεράστια κύματα.
Ο Εύρος συχνά συναγωνίζεται στο φύσημα με τον Νότο τόσο καλά που κάνει να σπάζουν τα κλαδιά των δέντρων στα δάση.
Ο Ζέφυρος είναι πολύ γρήγορος κι αυτός όσο ο Βορέας, και πολλές φορές επικίνδυνος. Παρουσιάζεται όμως και ως ήπιος, δροσερός άνεμος, που φυσά μόνιμα σε παραδεισένιους τόπους, όπως είναι οι κήποι του Αλκίνοου και τα Ηλύσια Πεδία.
Διορισμένος από τον Δία, ταμίας των ανέμων ήταν ο Αίολος, ο οποίος κρατούσε τους ανέμους μέσα στον ασκό του και τους άφηνε μετά από εντολή του Δία.

Στην Πλάκα, δίπλα στη Ρωμαϊκή Αγορά ο επισκέπτης αντικρίζει ένα οκτάγωνο πύργο, τους “Αέρηδες”. Πρόκειται για το περίφημο “Ωρολόγιον του Κυρρήστου”, μνημείο του 2ου π.Χ αιώνα με ανάγλυφα σκάλισμένα ψηλά σε κάθε μια από τις πλευρές του. Τα ανάγλυφα αυτά απεικονίζουν τους επικρατέστερους ανέμους, αντίστοιχα με την περιοχή του ορίζοντα από την οποία έρχονται.

Στην Ελλάδα κάθε χερσαίος και νησιωτικός χώρος χαρακτηρίζεται για το μικρό κλίμα του.