Στη λεβεντογέννα Κρήτη, ρακή και τσικουδιά πίνουν όλο το χρόνο. Τον Νοέμβριο, όμως, βγάζουν τα καζάνια κι αρχίζουν τα παραδοσιακά καζανέματα, με φίλους και γνωστούς και τις ρακές να… ρέουν.
Το σφηνάκι γεμίζει, το χτυπάμε μια φορά στο τραπέζι κι έπειτα πίνουμε «στην «υγειά» μας». Κάπως έτσι απολαμβάνουμε την κρητική ρακή με τον παραδοσιακό τρόπο. Κι αν μη τι άλλο, η Κρήτη είναι γεμάτη παραδόσεις και η ρακή ή τσικουδιά, δεν λείπει εύκολα από το προσκήνιο.
Αυτή την περίοδο, λοιπόν, στις παραδόσεις του τόπου βρίσκουμε και τα ρακοκάζανα, μια παραδοσιακή γιορτή που αποτελεί μέρος της κουλτούρας του τόπου και κρατά πολλά χρόνια. Συγκεκριμένα, από τη δεκαετία του ’20 επί Ελευθερίου Βενιζέλου, όταν οι αμπελουργοί πήραν άδειες για τα ρακοκάζανα, με στόχο να παράγουν τσικουδιά από τα τσίκουδά τους (τα πατημένα σταφύλια).
Σήμερα, από τέλη Οκτωβρίου και για όλο τον Νοέμβριο, οι Κρητικοί μαζεύονται, «βγάζουν» τα καζάνια τους και αποστάζουν το παραδοσιακό ποτό τους, αυτό που τους κρατά παρέα στις χαρές και τις λύπες της ζωής, στην καθημερινότητα. Η παράδοση αυτή ονομάζεται «καζανέματα» ή «ρακοκάζανα» κι απ’ ό,τι φαίνεται τιμάται πολύ από τους ντόπιους, ενώ δεν είναι λίγοι κι αυτοί που επισκέπτονται την Κρήτη για να ζήσουν την εμπειρία.
Η διαδικασία γίνεται στο συγκεκριμένο χώρο που βρίσκεται το καζάνι, κλειστό ή ανοιχτό αναλόγως τον καιρό, και η ιεροτελεστία είναι η ίδια: τα τσίκουδα έχουν φυλαχτεί σε βαρέλια ώστε να πραγματοποιηθεί η ζύμωση για περισσότερο από ένα μήνα, ώστε να είναι έτοιμα για τα καζανέματα. Όταν έρθει η ώρα, ανάβει η φωτιά (η οποία είναι σημαντικό να είναι υπό έλεγχο σε μέτρια ένταση για να υπάρχει καλό αποτέλεσμα) και τα τσίκουδα μπαίνουν στο καζάνι με νερό, προκειμένου να βράσουν, να εξατμιστεί το οινόπνευμα και να ξεκινήσει η απόσταξη. Ο ατμός που προκύπτει από το βράσιμο διοχετεύεται μέσα σε ένα σωλήνα και στη συνέχεια υγροποιείται, δίνοντας βασανιστικά και με το… σταγονόμετρο τη ρακή, η οποία συλλέγεται σε ένα κιούπι. Η πρώτη ρακή που συγκεντρώνεται, η «πρωτορακή» όπως λέγεται, δεν χρησιμοποιείται ως ποτό, επειδή στην ουσία πρόκειται για καθαρό οινόπνευμα. Για αυτό και οι κρητικοί την αξιοποιούσαν παραδοσιακά για γιατροσόφια (εντριβές και αλλά) αφού τα παλαιότερα χρόνια ήταν εξαιρετικά δύσκολο να εξασφαλίσουν το φαρμακευτικό οινόπνευμα. Έτσι, η ρακή το αντικατέστησε και μάλιστα επάξια, αφού διαθέτει σχεδόν τις ίδιες ιδιότητες.
Από όλη αυτή την ιεροτελεστία δεν λείπουν φυσικά οι μαντινάδες, οι χοροί, το γλέντι, αλλά και τα μεζεδάκια, με τις κ οφτές πατάτες, το αντικρυστό, το απάκι στα κάρβουνα να συνοδεύουν τις ρακές, που ανεβάζουν το κέφι, μέχρι τη γλυκιά ζαλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου