Το κλικ της αιωνιότητας: Γιατί αυτή η φωτογραφία είναι η πιο σημαντική στην ιστορία της μουσικής;

Μια φωτογραφία λένε πως αξίζει όσο χίλιες λέξεις. Υπάρχουν όμως φωτογραφίες που οι λέξεις δεν φτάνουν να γεμίσουν ένα ολόκληρο βιβλίο. Γιατί ίσως να μπορούν να γεμίζουν και τόμους. Η συγκεκριμένη φωτογραφία, μια από τις πιο σημαντικές στην ιστορία της μουσικής γενικότερα και της jazz ειδικότερα, ανήκει στην δεύτερη κατηγορία.

Κι αυτό γιατί έχει τόσες προεκτάσεις, που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το αντικείμενο μιας διδακτορικής διατριβής.

Τραβήχτηκε τον Αύγουστο του 1958 από τον φωτογράφο Art Kane. Ήταν η πρώτη δουλειά του φωτογράφου σε αυτό το ύφος, ο οποίος δεν είχε στούντιο και έψαξε πολύ τις τοποθεσίες στο Χάρλεμ που θα μπορούσε να λάβει χώρα. Ήθελε λοιπόν να φωτογραφίσει μουσικούς της jazz, όσους γινόταν περισσότερο, με το φως της ημέρας. Διέδωσε το προτζεκτ του αλλά δεν περίμενε να εμφανιστούν τόσοι, ειδικά στις 10 το πρωί. Η φωτογραφία ονομάστηκε αργότερα «A Great Day in Harlem», δηλαδή «Μια Θαυμάσια Μέρα στο Χάρλεμ».

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Esquire» τον Ιανουάριο του 1959. Και θεωρήθηκε επαναστατική. Δεν ήταν μόνο τα μεγάλα ονόματα της jazz που απαθανατίστηκαν μαζί σε αυτή, όπως ο Dizzie Gillespie, ο Thelonious Monk, ο Charles Mingus κ.α. Η φωτογραφία κατάφερε να αλλάξει την οπτική που είχε το κοινό για τους μουσικούς της jazz αλλά και για την ίδια την μουσική. Μέχρι τότε, η jazz θεωρούνταν μια underground μουσική που παιζόταν σε σκοτεινά υπόγεια και απευθυνόταν σε περιορισμένο κοινό.

Από εκείνη την στιγμή αυτό άλλαξε. Οι μουσικοί πόζαραν χαμογελαστοί στο φως της ημέρας, μια οπτική που κανείς δεν περίμενε να είναι αληθινή. Επιπλέον, σε μια Αμερική διαχωρισμένη και συντηρητική, λευκοί και μαύροι μουσικοί, γυναίκες και άντρες, φωτογραφήθηκαν μαζί ως ίσοι. Το ότι η μουσική είναι ίσως η μοναδική παγκόσμια γλώσσα, το γνωρίζουμε άλλωστε.

57 μουσικοί εμφανίστηκαν σε αυτή την φωτογραφία. Το 1994, το ντοκιμαντέρ «A Great Day in Harlem», αφηγήθηκε όλη την πορεία του προτζεκτ μέχρι την ιστορική φωτογραφία. Σήμερα, μόνο δυο από τους 57 μουσικούς βρίσκονται στην ζωή. Όλοι έγραψαν βέβαια ιστορία, είτε με την μουσική τους, είτε με γενναίες αποφάσεις, όπως αυτή εδώ.