«Τζότζο»: Ένας Χίτλερ... φανταστικός

Η ταινία είναι υποψήφια για έξι Όσκαρ, μεταξύ αυτών και στην κατηγορία για το βραβείο Καλύτερης Ταινίας.

Ένας δεκάχρονος ναζί, ο φανταστικός του φίλος που δεν είναι άλλος από τον Χίτλερ και μια μικρή Εβραία την οποία κρύβει η μητέρα του μικρού (!) είναι οι βασικοί ήρωες της αιρετικής ταινίας «Τζότζο»(Jojo Rabbit) του Taika Waititi που πολύ έχει συζητηθεί για τις προθέσεις της και την κανιβαλιστική μεν, ακίνδυνη δε αναπαράσταση του Φύρερ, τον οποίο μάλιστα υποδύεται ο ίδιος ο σκηνοθέτης.

Για την ταινία ακούσαμε πρώτα από το Φεστιβάλ του Τορόντο όταν κέρδισε το People's Choice Award, έπειτα έκλεισε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και πλέον ο Χίλτερ του «Τζότζο» ετοιμάζεται να σκάσει μύτη στα Όσκαρ καθώς η ταινία είναι υποψήφια σε έξι κατηγορίες (Καλύτερη Ταινία, B' Γυναικείος Ρόλος για την Scarlett Johansson, Διασκευασμένο Σενάριο για τον Taika Waititi, Κοστούμια, Μοντάζ, Καλλιτεχνική Διεύθυνση). Και όχι άδικα καθώς πρόκειται για μια ταινία τολμηρή και πρωτότυπη που παίρνει τα ρίσκα της και κερδίζει στο σύνολο, ακόμα και αν χάνει σε κάποια σημεία.   

Ανατρέποντας εντελώς τους όρους της πολιτικής ορθότητας, η αμφιλεγόμενη σάτιρα του Taika Waititi τολμά να βουτήξει στα ευαίσθητα νερά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Ολοκαυτώματος φτιάχνοντας μια γλυκόπικρη, αστεία, συγκινητική και φωτεινή ιστορία. Προσέξτε όμως,  δεν είναι μια ταινία για το Ολοκαύτωμα ή το ναζισμό. Ούτε ισχυρίζεται ότι είναι όταν δηλώνει ότι είναι μια «σάτιρα κατά του μίσους». Απαιτεί όμως να τα γνωρίζεις. Αλλιώς το χιούμορ της πάει εντελώς χαμένο.  

Το «Τζότζο» επιχειρεί ένα παράτολμο εγχείρημα, αντιστρέφει και αποδομεί. Βλέπουμε την ιστορία και το ναζισμό μέσα από τα μάτια και την αφέλεια ενός δεκάχρονου παιδιού με ψυχή ποτισμένη από τη ναζιστική ιδεολογία. Γι' αυτό και ο Χίτλερ δεν είναι πραγματικά τρομακτικός, γι΄αυτό και η τέλεια σκηνογραφία με την καρτποσταλική αισθητική, η οποία μάλιστα αλλάζει ξεθωριάζοντας τα χρώματα όταν βαθμιαία αλλάζει και η οπτική του μικρού. Αρχικά τα βλέπουμε όλα ηλιόλουστα και υπέροχα γιατί τα βλέπει όλα έτσι ο Τζότζο (Roman Griffin Davis). Η μητέρα του Rosie (Scarlett Johansson) είναι αυτή είναι που θα χαλάσει την ισορροπία όταν στην πρώτη πραγματικά τραγική στιγμή της ταινίας θα του ζητήσει να κοιτάξει τους κρεμασμένους στην πλατεία ξεκινώντας έτσι μια εναλλαγή μεταξύ τραγικών και αστείων σκηνών. Και αυτός ίσως είναι το πιο έξυπνος χειρισμός που κάνει ο Waititi, εκεί που σε έχει βομβαρδίσει με πλήθος αστείων, υπερβολών και απλουστεύσεων για τους Ναζί, τους χαιρετισμούς τους και το πόσο εύκολα ή τυφλά πίστευαν κάποια πράγματα σε προσγειώνει εντελώς απότομα στην ιστορική πραγματικότητα. Για λίγο. Και κλιμακούμενα πηγαίνοντας προς το τέλος.  

Ο μικρός Roman Griffin Davis είναι εξαιρετικός. Αφελής, γλυκός, αστείος, συγκινητικός. Έχει πολύ καλή χημεία με την Thomasin McKenzie που υποδύεται την Εβραιοπούλα που κρύβεται στο σπίτι του. Η McKenzie πολύ καλή επίσης μας δείχνει ένα άνθρωπο-σκιά που κρύβεται συνέχεια αλλά απολαμβάνει και την αφέλεια του μικρού. Η αποκάλυψη, ωστόσο, είναι η Scarlett Johansson που λατρεύει κάθε στιγμή του ρόλου της λες και πιστεύει και η ίδια τα λόγια της μητέρας.  Απολαυστικός ο Taika Waititi ως καθόλου βοηθητικός φανταστικός φίλος, αλλά πολύ περισσότερο αστείος, ουσιαστικός και τελικά βαθύς ο Sam Rockwell ως ναζί αξιωματικός.  

Αναπαριστώντας με αυτό τον καρικατουρίστικο τρόπο τους Ναζί και κανιβαλίζοντάς τους με τους όρους της δικής του προσωπικής σάτιρας, ο Waititi τελικά μας λέει πόσο εύκολο είναι να στοχοποιηθούν οι μειονότητες και χειραγωγηθούν με το μίσος τα πλήθη. Μόνο που φροντίζει να το απολαύσουμε την περισσότερη ώρα. Και για καλή του τύχη όταν σεναριακά κάπου χάνεται ντριμπλάρει με τον ρόλο του Rockwell. Αυτή τη φορά δεν επιλέγει εναλλαγή κωμικού-τραγικού αλλά ανθρωπιά από ένα εκπρόσωπο του ναζισμού. Δεν το κάνει εντελώς ανυποψίαστα αλλά αθόρυβα και γλυκά, όπως οι ρωγμές που φέρνουν την ελπίδα.