Planet Ocean: Ο Γιάν Αρτίς Μπερτράν αποκαλύπτει...

Planet Ocean: Ο Γιάν Αρτίς-Μπερτράν αποκαλύπτει τα θαυμαστά μυστικά του πλανήτη

Με σκοπό την αποκάλυψη των θαυμαστών μυστικών του πλανήτη, ο φωτογράφος, σκηνοθέτης και ακτιβιστής για το περιβάλλον Γιάν Αρτίς Μπερτράν (Yann Arthus-Bertrand ) ξεκίνησε την παραγωγή και τη σκηνοθεσία μιας ταινίας για τους ωκεανούς της γης. Μετά το «Home», μια καταπληκτική παραγωγή που αποτέλεσε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, σε παραγωγή Λυκ Μπεσσόν («Απέραντο Γαλάζιο», «Leon», «Το πέμπτο στοιχείο» κλπ) και μουσική του Αρμάν Αμάρ, σειρά έχει το «Planet Ocean» η θεματολογία του οποίου εστιάζει αποκλειστικά στους ωκεανούς, προκειμένου να υπενθυμίσει στους θεατές τις φυσικές ομορφιές που καλύπτουν τα δύο τρίτα της επιφάνειας του πλανήτη.

"Δείτε πόσο όμορφη είναι η Γη, δείτε τί καταστρέφουμε αλλά, πάνω απ΄ όλα, δείτε όλη αυτήν την ομορφιά που ακόμα μπορούμε να διατηρήσουμε", είχε δηλώσει παλαιότερα, προβάλλοντάς μας τις φωτογραφίες του οι οποίες μας κάνουν να σκεφτόμαστε, δείχνοντάς μας ταυτόχρονα ότι η γη είναι ένα έργο τέχνης.

Ξεκινώντας από τα 17 του έχει περιπλανηθεί σε ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη, ίσως και σ’ ολόκληρο, διασχίζοντας ηπείρους και θάλασσες, όχι μόνο κατά μήκος και κατά πλά­τος, αλλά και καθ’ ύψος (!) αποκαλύπτοντας τα θαυμαστά μυστικά του. Αναδεικνύοντας τα πάντα, τα εναέρια πλάνα αποτελούν την εξειδίκευση του Μπερτράν. Πιστός του σύντροφος ένα ελικόπτερο που, ρίχνοντας την σκιά του στο έδαφος, σε μέγεθος πολλαπλάσιο του κανονικού και που το ακολουθεί όπου κι αν πάει, επιτρέπει στον Μπερτράν να πραγματοποιεί συναρπαστικά ταξίδια βλέποντας τα πάντα από ψηλά εκτός από τον ολόφωτο δίσκο του ήλιου.

Όντας νέος, συνοδευόταν από όλα τα χαρακτηριστικά της ηλικίας του που τον καθιστούσαν ενθουσιώδη, ριψοκίνδυνο και επιθετικό. Αυτή ακριβώς η «περίοδος αβεβαιότητας» επέτρεψε στον Μπερτράν να εμπλουτίσει τις προσωπικές του εμπειρίες, οι οποίες ήταν για αυτόν σημαντικότερες από οτιδήποτε άλλο. Μεγαλώνοντας έγινε περισσό­τερο στοχαστής και αλτρουιστής και σκοπός της ζωής του ήταν, μέσα από τα έργα του και αποκαλύπτοντας τα θαυμαστά μυστικά του πλανήτη, να περάσει το μήνυμα να κάνουμε τα αδύνατα δυνατά για να διαφυλαχτούν όλα όσα ανακαλύψαμε.

Καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ένας άνθρωπος από μόνος του δεν είναι και δεν αντιπροσωπεύει απολύτως τίποτα εάν δεν συμπληρωθεί από τα όντα της φύσης που τον περιβάλλουν, ο γάλλος φωτογράφος έχει επιδοθεί σε έναν μα­κρύ και επίπονο αγώνα για να εξερευνηθεί το μονοπάτι της γνώσης που θα οδηγήσει στη σωτηρία του ανθρώπου ενώ στοχεύει απευ­θείας στην καρδιά των μεγάλων οικολογικών προβλημάτων και των θεμάτων που σχετίζονται με τη διατήρηση του ανθρώπινου είδους.

Οι εικόνες των φιλμ και οι αφηγήσεις και φωτογραφίες των βιβλίων που έχει γράψει δεν θα πρέπει να ληφθούν υπόψη ως απλές καταγραφές γεγονότων που συνέβησαν κάποιες συγκεκριμένες στιγμές. Στόχος τους είναι η ευαισθητοποίηση του ανθρώπινου είδους, ώστε αυτό να αγωνισθεί συνειδητά για να μπορέσει να ζήσει αμέριμνο και ευτυχισμένο σε έναν αμόλυντο και παραγωγικό πλανήτη. Ο ίδιος δηλώνει άλλωστε πως: «όποιος δεν ενδιαφέρεται για το περιβάλλον, δεν ενδιαφέρεται για το μέλλον του. Γι αυτό που περιμένει. Και είναι τόσο γερασμένος μέσα του, που δεν βλέπει τον εαυτό του στο μέλλον. Είναι κουτό να μην ενδιαφέρεσαι για τη φύση. Αυτή είναι το μέλλον όλων μας».

Το εγχείρημα του «Planet Ocean» προέκυψε μετά την συνεργασία της οργάνωσης Goodplanet, που ιδρύθηκε το 2005 από τον ίδιο για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης, με την ελβετική εταιρεία ωρολογοποιίας Omega, ο πρόεδρος της οποίας, κ. Stephen Urquhart, δήλωσε: «η συνεργασία αυτή θα μας δώσει την ευκαιρία να υπενθυμίσουμε στους ανθρώπους την ομορφιά των ωκεανών και να τους επιτρέψουμε να αναζητήσουν τρόπους για να είναι καλύτεροι διαχειριστές αυτών των καταπληκτικών φυσικών πόρων, οι οποίοι είναι ζωτικοί για το κοινό μας μέλλον». Οι δύο εταιρείες εξάλλου, σχεδιάζουν να συνεργαστούν για την παραγωγή των βιβλίων και των υλικών που θα επικεντρώνονται όχι μόνο στο μαγευτικό μεγαλείο των ωκεανών, αλλά και στην εκπαίδευση των ανθρώπων για τις ενέργειες που μπορούν να κάνουν για την προστασία τους.

1. Γκρέιτ Μπάριερ Ριφ. Γεωγραφικό πλάτος: 17°01’ Ν, γεωγραφικό μήκος: 146°10’ Α: Βορειοανατολικά της Αυστραλίας είναι το πιο εκτεταμένο κοραλλιογενές οικοσύστημα στον κόσμο και μια από τις πιο πλούσιες περιοχές σε βιοποικιλότητα. Το σύμπλεγμα των κοραλλιών του αποτελεί το μεγαλύτερο ζωντανό οργανισμό που είναι ορατός από το διάστημα. Σε μια ακτίνα 1553 μιλίων συγκεντρώνονται περισσότερα από 400 είδη κοραλλιού, δημιουργώντας το μεγαλύτερο σχηματισμό κοραλλιών του πλανήτη που φιλοξενεί πάνω από 1500 είδη ψαριών και 4000 είδη μαλακίων.

2. Γουίτσαντεϊ Άιλαντ, Queensland Αυστραλία. Γεωγραφικό πλάτος: 20°15’ Ν, γεωγραφικό μήκος: 149°01’ Α: Το νησί Whitsunday, είναι το μεγαλύτερο εκ των 74 νησιών που αποτελούν το αρχιπέλαγος ενώ η παραλία του συγκαταλέγεται στις δέκα κορυφαίες στον κόσμο και προστατεύεται πλήρως από το εθνικό και θαλάσσιο Πάρκο γιατί στα νερά της βρίσκονται διάφορα είδη χελώνας. Ο βυθός της περιλαμβάνει μια ποικιλία από πολύχρωμα ψάρια, σκοπέλους και κοράλλια. Ένα γεγονός που την κάνει ιδιαίτερα θελκτική είναι το χρώμα που παίρνει το νερό της θάλασσας κατά την διάρκεια της παλίρροιας. Τα βραβεία και οι τίτλοι που της έχουν απονεμηθεί είναι πολλά και αποτελεί την «πιο όμορφη παραλία της Αυστραλίας» ενώ βρίσκεται μονίμως στις "20 καλύτερες εμπειρίες" και είναι η πιο φωτογραφημένη παραλία σε ολόκληρο τον κόσμο.

3. Το μάτι των Μαλδιβών, Βόρεια Ατόλη. Γεωγραφικό πλάτος: 4°14’ N, γεωγραφικό μήκος: 73°26’Α. Πρόκειται για μια ατόλη, ένα ηφαιστειογενές νησί δακτυλιοειδούς σχήματος το οποίο αφού βυθίστηκε ολόκληρο στο νερό, αναπτύχθηκε ως προς την επιφάνειά του μαζί με κοραλλιογενείς υφάλους οι οποίοι δημιούργησαν μια φυσική πισίνα. Όντας στη μέση του Ινδικού ωκεανού και νοτιοδυτικά των Ινδιών, τα 1.190 ηφαιστιογενή νησιά των Μαλδιβών που κατοικούνται εδώ και 5000 χρόνια, απλώνονται σε μια απόσταση 110.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Όταν ο Δαρβίνος αντίκρισε τις Μαλδίβες το 1835 έγραψε: "Είναι αδύνατον να φαντασθεί κανείς την ομορφιά αυτής της φύσης, αν δεν τη δει με τα μάτια του". Ο Μάρκο Πόλο τις ονόμασε ως "τα λουλούδια των Ινδιών" ενώ ο Μαροκινός περιηγητής Ιμπν Μπατούτα, τα περιγράφει σαν ένα από τα θαύματα του κόσμου. Πράγματι, οι Μαλδίβες με τα χιλιάδες εξωτικά λουλούδια, χρώματα, αρώματα και πανέμορφα πουλιά, άγνωστα σε μας, και τα θεαματικά κοράλλια και όστρακα, συνθέτουν μια εικόνα παραδείσου όπως τον έχουμε φανταστεί.

Το αρχιπέλαγος των Μαλδιβών, στις 26 Δεκεμβρίου 2004, χτυπήθηκε σοβαρά από το τσουνάμι σκοτώνοντας 83 ανθρώπους ενώ ορισμένα νησιά εξαφανίστηκαν από το χάρτη. Η οικονομία των Μαλδιβών στηρίζεται κυρίως στον τουρισμό, με 650.000 επισκέπτες ετησίως να φέρνουν στη χώρα 250 εκατομμύρια ευρώ κάθε έτος καθιστώντας τες το πλουσιότερο κράτος στη νότια Ασία. Ο πρόεδρος τους, ο οποίος εκλέχθηκε στα τέλη του 2008, θέλει να χρησιμοποιήσει μερικά από αυτά τα κεφάλαια για να αγοράσει έδαφος στην Ινδία, τη Σρι Λάνκα ή την Αυστραλία για να επιτρέψει σε 380.000 κατοίκους των Μαλδιβών να εγκατασταθούν εκεί.

Μέχρι το 2050, 150 εκατομμύρια άνθρωποι θα αναγκαστούν να αφήσουν το έδαφός τους εξαιτίας των περιβαλλοντικών προβλημάτων που συνδέθηκαν με την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου.

4. Νησιά Exuma, Μπαχάμες. Γεωγραφικό πλάτος: 24°28’ Β, γεωγραφικό μήκος: 76°46’ Δ. Τα πεντακάθαρα νερά των νήσων Exuma, αποτελούν το οικοσύστημα ενός εκ των πλουσιότερων υποβρύχιων κόσμων στον πλανήτη. Ευρισκόμενο στο νοτιοανατολικό σημείο της Φλώριδας και βόρεια της Αϊτής και της Κούβας, η κοινοπολιτεία των Μπαχαμών αποτελεί ένα νησιωτικό σύμπλεγμα με περισσότερα από 700 νησιά, από τα οποία κατοικούνται περίπου τα 35. Εκτεθειμένα στους τυφώνες, μόνο μερικά νησιά χρησιμοποιούνται για τις καλλιέργειες. Η τοπική γεωργία παράγει φρούτα και λαχανικά τα οποία όμως δεν επαρκούν, με αποτέλεσμα το 80 τοις εκατό των τροφίμων να εισάγονται. Με πληθυσμό 350 000 κατοίκων, οι Μπαχάμες εξαρτώνται από τον τουρισμό, ο οποίος συνεισφέρει σε περισσότερο από το 50 τοις εκατό του ΑΕΠ, απασχολώντας το 50 τοις εκατό του ενεργού πληθυσμού.

5. Νησιά του αρχιπελάγους Sulu, Φιλιππίνες. Γεωγραφικό πλάτος: 7°58’ Β, γεωγραφικό μήκος: 118°40’ Α. Το αρχιπέλαγος των Φιλιππίνων αποτελείται από 7.107 νησιά στο δυτικό ειρηνικό ωκεανό, συνολικής έκτασης 300.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων και πληθυσμό που πλησιάζει τα 90 εκατομμύρια. Από τα νησιά αυτά, περισσότερα από 6000 είναι ακατοίκητα, όπως αυτά του συμπλέγματος Sulu, που περιλαμβάνει 500 νησιά. Η εξαιρετική βιοποικιλότητά τους είναι κάτω από την απειλή, όχι από τις βιομηχανικές περιοχές αλλά εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αυτά τα νησιά, που μόλις ξεπροβάλλουν επάνω από την επιφάνεια του νερού, είναι μεταξύ των πρώτων πιθανών θυμάτων της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου και θα εξαφανιστούν όταν αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας.

6. Ξηρή λάσπη στο Καμάργκ, στο νομό Bouches-du-Rhone, Γαλλία. Γεωγραφικό πλάτος: 43°27"Β, γεωγραφικό μήκος: 4°34". Ο ποταμός Ροδανός διακλαδώνεται πριν εισέλθει στην Άρλ, σχηματίζοντας το δέλτα του, γνωστό ως Καμάργκ (Camargue), έκτασης 850 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Τα έλη και οι λίμνες καταλαμβάνουν το 40% του απέραντου αυτού υγροτόπου, ενώ το νερό του είναι υφάλμυρο. Μεγάλη ποσότητα αυτού στεγνώνει το καλοκαίρι, δημιουργώντας ένα λασπώδες χώμα στο οποίο δημιουργούνται ρωγμές που οφείλονται σε συστολές και διαστολές εξαιτίας της θερμοκρασίας. Αποτελώντας έναν προστατευμένο υδροβιότοπο από το 1927, το Camargue φιλοξενεί πολυάριθμα είδη πουλιών όπως κόκκινα φλαμίνγκο, ερωδιούς, πάπιες, κ.ά. Το πλούσιο περιβάλλον του δέλτα ωστόσο ευνοεί διάφορες καλλιέργειες όπως ρύζι και αμπελοκαλλιέργεια, ενώ ευνοεί το κυνήγι και την αλιεία. Το Camargue εξάλλου είναι γνωστό για την αναπαραγωγή αλόγων και ταύρων, καθώς επίσης και για την εκμετάλλευση των μεγαλύτερων αλυκών της Ευρώπης που καταλαμβάνουν μια έκταση 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων, παράγοντας σχεδόν ένα εκατομμύριο τόνους άλατος το χρόνο.

7. Νήσοι Nokanhui, νότια του νησιού Île des Pins, Νέα Καληδονία, Γαλλία. Γεωγραφικό πλάτος: 22°43" Ν, γεωγραφικό μήκος: 167°30" Α. Το 1774, ο κάπταιν Χουκ βρέθηκε σε ένα μεγάλο νησί, το οποίο ονόμασε Νέα Καληδονία αποτελώντας μια υπερπόντια κτήση της Γαλλίας στον Ειρηνικό Ωκεανό, με έκταση 18.575 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η άγρια φύση και η άφθονη βλάστηση του νησιωτικού συμπλέγματος της Νέας Καληδονίας έδινε την αίσθηση ενός νέου κήπου της Εδέμ. Αυτό το θεϊκό όραμα τελείωσε το 1863, όταν πολλά από τα νησιά μετατράπηκαν σε φυλακές. Περισσότεροι από 22.000 άνθρωποι μεταφέρθηκαν εκεί, κατά τη γαλλική επανάσταση το 1871. Πολλοί από αυτούς, όντας στρατιώτες, όταν τελείωσαν την θητεία τους παρέμειναν εκεί. Ο κυβερνήτης των νησιών όμως, θεωρώντας ότι αυτός ο πληθυσμός ήταν λίγος, προσκάλεσε το 1894 περισσότερες από 500 οικογένειες, διανέμοντάς τους γη 25.000 εκταρίων.

Το αρχιπέλαγος της Νέας Καληδονίας διαθέτει απέραντους κοραλλιογενείς υφάλους, πυκνό βροχερό δάσος και απόκρημνες πλαγιές

Βιογραφικό: Γεννημένος το 1946, ο Γιάν Αρτίς Μπερτράν ξεκίνησε την επαγγελματική του καριέρα ως βοηθός σκηνοθέτη το 1963, σε ηλικία 17 ετών και στη συνέχεια, ακολούθησε την ηθοποιία. Εγκατέλειψε τον κινηματογράφο το 1967 για να ιδρύσει το πάρκο άγριας ζωής του Château de Saint Augustin στο Château sur Allier (κεντρική Γαλλία). Το 1976 αφήνει τη Γαλλία μαζί με τη σύζυγό του Anne, για να ζήσει στην Κένυα στο εθνικό πάρκο Masai Mara. Έζησε με τη φυλή των Masai για 3 χρόνια μελετώντας τη συμπεριφορά μιας οικογένειας λιονταριών την οποία και φωτογράφιζε καθημερινά, πραγματοποιώντας όχι μόνο επίγειες λήψεις αλλά και εναέριες μέσα από αερόστατα. Το 1981 επιστρέφει στη Γαλλία και δύο χρόνια μετά, δημοσιεύει ένα φωτογραφικό άλμπουμ με τίτλο “Λιοντάρια” και παράλληλα ξεκινά διάφορες συνεργασίες με γαλλικά περιοδικά όπως το Paris Match και το Geo. Στο ενεργητικό του περιλαμβάνονται ωστόσο και οι φωτογραφήσεις του ράλι Παρίσι-Ντακάρ για δέκα συνεχόμενα έτη ενώ κάθε χρόνο, δημοσίευε ένα βιβλίο σχετικά με το τουρνουά τένις Rolland Garros. Φωτογράφιζε, επίσης κάθε χρόνο, τη διεθνή γεωργική έκθεση στο Παρίσι και τους γορίλες της Dian Fossey στη Ρουάντα.

Το 1991 ίδρυσε το Altitude Agency, την πρώτη τράπεζα φωτογραφιών στον κόσμο εξειδικευμένη στις αεροφωτογραφίες (τραβήχτηκαν 500.000 φωτογραφίες σε περισσότερες από 100 χώρες με περισσότερους από 100 φωτογράφους).

Το 1994 ο Μπερτράν ξεκίνησε μια έρευνα για την κατάσταση της γης που χρηματοδοτήθηκε από την Unesco. Έτσι κατέγραψε τα πιο όμορφα τοπία της γης, φωτογραφίζοντας από ελικόπτερα και αερόστατα ενώ προέκυψε το βιβλίο “Η Γη από ψηλά”, το οποίο πουλήθηκε σε πάνω από 3 εκατομμύρια αντίτυπα και μεταφράστηκε σε 24 γλώσσες.

Το 1997 κυκλοφόρησε το βιβλίο « Με θέα την Ελλάδα», με εξώφυλλο τα Μετέωρα.

Το 2000, πραγματοποίησε την έκθεση “Η Γη από ψηλά”, η οποία, με αφετηρία το Παρίσι ταξίδεψε σε 110 πόλεις του κόσμου και την επισκέφτηκαν 120 εκατομμύρια άνθρωποι.

Την 1η Ιουλίου 2005, ίδρυσε τη διεθνή περιβαλλοντική οργάνωση GoodPlanet, και διαμόρφωσε ένα πρόγραμμα δράσης για την αντιστάθμιση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται από τις δικές του μετακινήσεις με ελικόπτερα. Από τότε αυτό το πρόγραμμα έχει επεκταθεί και βοηθά τις εταιρείες να μειώσουν τη ρύπανση του περιβάλλοντος και να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις της στο κλίμα, μέσω της χρηματοδότησης για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αναδάσωση.

Ο Μπερτράν έγινε Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής και Ιππότης του τάγματος “du Mérite Agricole”. Τιμήθηκε επίσης ως συνεργάτης του Εθνικού Τάγματος Αξίας από τον πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί, τον Ιούνιο του 2008. Επίσης, εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών.

Το 2006 ξεκίνησε μια σειρά ντοκιμαντέρ για τα γαλλικά δημόσια τηλεοπτικά κανάλια, με τίτλο "Vu du ciel". Τον Απρίλιο του 2007 άρχισε τα γυρίσματα της ταινίας "Home" σε παραγωγή του Luc Besson, η πρεμιέρα της οποίας πραγματοποιήθηκε στις 5 Ιουνίου του 2009. Στις 19 Μαρτίου 2008, έλαβε το βραβείο Georges Pompidou που επιβραβεύει μια προσωπικότητα του πολιτισμού κάθε έτος.

Αρκετά σχολεία έχουν πάρει το όνομά του Γιάν Αρτίς Μπερτράν και ο ίδιος δήλωσε ότι ήταν μια από τις μεγαλύτερες τιμές που θα μπορούσε να λάβει.

Στις 22 Απριλίου 2009 ορίστηκε επίσημα ως Πρέσβης Καλής Θελήσεως του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) και έλαβε το βραβείο "Earth Champion" για τη συμβολή του στην προστασία του περιβάλλοντος και την εργασία του σχετικά με τη δημόσια περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.